Budowanie zespołu

W sekcji budowanie zespołu znajdziesz wiele narzędzi, które pomogą Ci zarówno tworzyć dobrze funkcjonujące zespoły, jak również działać w ich obrębie. Zrozumiesz mechanizmy, które zachodzą podczas pracy w grupie i nauczysz się rozwiązywać problemy, które mogą pojawić się w trakcie realizowania Waszych projektów. Poznasz również kilka skutecznych sposobów, które pomogą Ci zachęcać członków Twojego zespołu do działania.

Umiejętności w zakresie budowania zespołu oraz odnajdywania się w pracy zespołowej jest współcześnie kompetencją podstawową i kluczową zarazem. Z zagadnieniem budowania zespołu spotkasz się zarówno na studiach jak i w pracy zawodowej, a często nawet na wcześniejszych etapach edukacji. W procesie kształcenia student ma kontakt z budowaniem zespołu przede wszystkim w procesie realizacji projektów grupowych. Projekty te mają najczęściej formę praktyczną, obejmują od czterech do sześciu członków i… są największą zmorą studentów. Dlatego właśnie tak ważna jest integracja ludzi na wszystkich etapach edukacji.

Istnienie tego problemu jest bezpośrednio związane właśnie z brakami w zakresie budowania i organizowania pracy zespołu. Prowadzi do sytuacji, w której jedna, maksymalnie dwie osoby przejmują na siebie wszystkie obowiązki, a pozostali żerują na ich pracy. Zjawisko to jest niezwykle częste, ale jednocześnie studenci kompletnie sobie z nim nie radzą, dlatego że nikt nie dał im odpowiednich narzędzi.

Jednym z najważniejszych zagadnień w zakresie budowania zespołu, a szczególnie takiego, który ma być efektywny i wykorzystywać wszystkie dostępne przewagi i szanse jest znajomość ról w zespole. Koncepcję tą przedstawił m. in. Belbin, który wyróżnił dziewięć podstawowych ról:

1. Praktyczny organizator, a więc osoba jakiej potrzebuje każdy zespół. Charakteryzuje się dużą pewnością siebie, potrafi organizować i kierować pracą oraz posiada kompetencje w zakresie angażowania innych. Jest to także ktoś, kto zajmuje się rozwiązywaniem bieżących trudności. To dość paradoksalne, ale bez kogoś takiego zbudowanie zespołu może być niemożliwe.
2. Koordynator – naturalny lider, czyli postać odpowiedzialna za wskazywanie kierunku do rozwoju dla reszty zespołu. Jego podstawowym zadaniem jest stałe dostarczanie energii i motywacji. Wadą może być zbytnia apodyktyczność i przypisywanie sobie nadmiernych uprawnień. Koordynator nie zajmuje się budową zespołu, ale pomaga utrzymać poszczególnych członków w ryzach.
3. Rolą innowatora jest formułowanie niebanalnych pomysłów i nietypowych rozwiązań. Osoba przyjmująca tą pozycję to nierzadko introwertyk, a więc osoba dość trudna do współpracy dla ekstrawertyków. W procesie budowania zespołu często znajduje się na uboczu, ale jeżeli pojawi się konieczność to potrafi tymczasowo przejąć inicjatywę.
4. Analityk, nazywany też sędzią oraz krytykiem. To zrównoważony introwertyk, który bywa bardzo krytyczny. Często jest to osoba o wysokim ilorazie inteligencji, która potrafi z łatwością wskazywać silne i słabe strony proponowanych rozwiązań. Nie ma większego znaczenia dla samego budowania zespołu, ale jest kluczowy dla jego funkcjonowania.
5. Poszukiwacz źródeł, człowiek od kontaktów – najczęściej jest to ekstrawertyk o silnie rozwiniętych umiejętnościach interpersonalnych. Chętnie reprezentuje zespół przy okazji spotkań.
6. Perfekcjonista – skrupulatny wykonawca. Jest to osoba nastawiona na bardzo konkretny cel, czyli wykonanie zadania w jak najwyższej jakości. Skupia się na tych szczegółach, które nie koniecznie są najistotniejsze. Jego rolą jest kontrola postępu prac pozostałych członków zespołu.
7. Dusza zespołu – integrowanie uwagi od wewnątrz, podtrzymywanie innych na duchu. Takie osoby są niezbędne przy budowaniu i integrowaniu efektywnego zespołu.
8. Realizator, osoba odpowiedzialna za przełożenie planów i rozważań na konkretne działania. Charakteryzuje się zrównoważeniem i opanowaniem, preferuje stabilne sytuacje i jest raczej konserwatywny. Jest to przykład osoby, która absolutnie nie może zostać pominięta w procesie budowania zespołu. A jednocześnie ma przeciętne znaczenie dla jego integracji.
9. Specjalista, osoba doskonale znająca się na swojej pracy. Potrafi samodzielnie motywować się do pracy. Jego zadaniem jest dostarczanie unikalnej wiedzy, jakiej nie posiada nikt inny.

Ten opis ról w zespole może wydawać się nieco zbyt rozbudowany i skomplikowany, ale bez jego zrozumienia niemożliwe jest zbudowanie efektywnego zespołu. Pomoże także poszczególnym członkom zespołu lepiej zrozumieć stawiane im oczekiwania. Może mieć też pozytywny wpływ na unikanie konfliktów i rozwiązywanie już istniejących. Budowanie zespołu to kompetencja kluczowa, którą każdy student powinien posiadać.

Proces budowania zespołu jest tak ważny, że wiele przedsiębiorstw organizuje nawet firmowe imprezy integracyjne. W ich trakcie uczestnicy doświadczają gier szkoleniowych, które potem mogą stać się solidnym fundamentem relacji służbowych. W procesie tzw. Team buildingu mogą być stosowane takie narzędzia jak:

• Warsztaty kulinarne,
• Dodatkowe szkolenia
• Gry integracyjne dla pracowników,
• Gry terenowe.

Te pozornie proste narzędzia mają ogromne znaczenie w procesie budowania zespołu, ponieważ poprzez rywalizację i wspólne rozwiązywanie zadań uczą się jak się ze sobą dogadać. Dodatkowo lider zespołu ma idealną okazję zapoznać się z mocnymi i słabymi stronami członków budowanego zespołu.

Warto poruszyć kwestię najczęstszych problemów pojawiających się na etapie budowania zespołu:

• Brak zaufania pomiędzy członkami grupy, jeżeli pracownicy nie ufają sobie nawzajem, to nie mogą stworzyć zgranego, sprawnego zespołu. To właśnie dlatego proces budowania zespołu jest tak czasochłonny, po prostu ci ludzie potrzebują czasu.
• Niedostatek doświadczenia pracowników, dotyczy szczególnie zespołów składających się ze świeżych pracowników.
• Konflikty w zespole.
• Nieodpowiednie zarządzanie, dlatego właśnie znalezienie odpowiedniej osoby na stanowisko lidera w procesie budowania zespołu jest tak ważne. Jeżeli liderem zostanie osoba apodyktyczna albo nie posiadająca odpowiedniej wiedzy, to projekt może zamienić się w katastrofę.

Jak widać budowanie zespołu pracowniczego, który jest wolny od konfliktów jest procesem trudnym, czasochłonnym i pełnym problemów. Konieczna jest znajomość potencjalnych ról, problemów jakie mogą pojawić się po drodze oraz innych aspektów merytorycznych wynikających ze specyfiki projektu. Bez tego wszystkiego integracja różnorodnej grupy ludzi pod szyldem wspólnego celu może być niemożliwa.

Warto jednak podkreślić, że kwestia budowania zespołów dotyczy przede wszystkim korporacji zajmujących się świadczeniem usług. W przypadku mniejszych firm problem ten leży po stronie właściciela, który nie tyle organizuje zespół, co po prostu przydziela zadania. Tym samym problem ten nie będzie raczej dotyczył wszystkich z was, jednocześnie praca w większych podmiotach wiąże się najczęściej z wyższymi zarobkami i dodatkami. Aczkolwiek statystycznie integracja przebiega w mniejszych podmiotach, mimo że są wstanie zaoferować mniej.